[visuele identiteit] Gerse huisstijl

Bij publieke organisaties is zo’n project nog complexer dan bij andere organisaties omdat het in de kern democratisch is. Bestuurders, organisatieonderdelen en individuele medewerkers worden het liefst betrokken en praten graag mee. Vervolgens heeft iedereen er een mening over en ziet niet iedereen het nut. Ga er maar aan staan.

Toch is het soms nodig, zo’n actualisatieslag. Het is nu 2021 en de meeste huisstijlen dateren van jaren geleden. In de tussentijd is er veel veranderd in de manier waarop we met elkaar zaken doen en hoe we met elkaar communiceren. Diensten worden aangeboden via platforms, communicatie vindt dag en nacht plaats via digitale kanalen en onze verwachtingen zijn hoger gespannen dan ooit: wat we willen regelen willen we nú regelen en we verwachten direct een antwoord! Dat alles vraagt veel van de visuele identiteit. Een huisstijl moet eigen zijn en herkenbaar, maar vooral ook enorm flexibel en toegankelijk.

Dat is precies waar gemeente Rotterdam voor stond het afgelopen jaar. De oude huisstijl bood onvoldoende houvast voor digitaal gebruik, was niet uitgerust voor het gebruik van infographics en iconen en bood te weinig basis voor het gebruik in projecten en samenwerkingen. De gemeente gaf zichzelf daarbij de opdracht om ervoor te zorgen dat informatie toegankelijk is voor iedereen en dat communicatie duidelijk is en betrouwbaar. Burgers en ondernemers moeten een servicegerichte overheid ervaren en het gebruik van platforms moet dan ook eenvoudig, soepel en plezierig zijn. De huisstijl moest een hedendaagse en flexibele stijl worden, een stijl die met de tijd mee kan gaan.

Digitaal was het uitgangspunt
Rotterdam had tot en met 2001 enorm veel gezichten. Elk organisatieonderdeel had zijn eigen visuele identiteit: de afvalverwerking, het parkeerbedrijf, de gemeentewerken en ga zo maar door. Daar kwam eenheid voor in de plaats in de vorm van een nieuwe huisstijl ontwikkeld door Studio Dumbar. Individuele namen bleven bestaan, maar elke organisatie kreeg hetzelfde logo, met eventueel een eigen kleur, maar wel weer met de toevoeging ‘gemeente Rotterdam’. Vanaf 2007 werd de decentrale organisatie omgevormd naar één concern met één huisstijl ontworpen door Ritzen Design Consult: een huisstijl met een logo in de vorm van een R waar de Maas doorheen stroomt, de kleur groen (vanuit het stadswapen) en de ‘Arial voor Rotterdam’, een stencilletter die werd gebruikt voor titels. Een stoere boude huisstijl, passend bij Rotterdam.

Aan die basis is gelukkig niks veranderd. Het logo is nog steeds het logo, maar dan opgefrist en toe te passen in allerlei formaten. De stijl is nog steeds de stijl, maar veel flexibeler in gebruik en geschikt voor online. Groen is nog steeds de kleur, maar dan in een tint die net iets meer contrast oplevert. En de onderscheidende letter is er nog steeds, maar dan in een andere vorm. Letters from Sweden ontwierp in nauwe samenwerking met In10 een letter die net zo eigen, maar wel leesbaarder is. Kortom, er is vooral veel moeite gestoken in het verbeteren van de toegankelijkheid van communicatie en de gebruikservaring van alle mogelijke platforms. Digitaal was daarbij het uitgangspunt. Dat lijkt allemaal goed gelukt, zonder dat daarbij aan eigenheid en onderscheidend vermogen is ingeleverd.

Grootste uitdaging moet nog komen
Maar de grootste uitdaging van het project moet waarschijnlijk nog komen. Bij publieke organisaties, meer dan bij andersoortige organisaties, is nogal eens sprake van huisvlijt. Vanuit enthousiasme, opportunisme of budgettaire overwegingen kiezen medewerkers ervoor om zelf maar iets te maken, buiten de huisstijl om. Die wethouder die zijn eigen project zo bijzonder vindt, dat het een eigen label verdient of die projectgroep die vindt dat communiceren met die ene specifieke doelgroep toch écht om een andere aanpak vraagt.

Bij publieke organisaties is nog wel eens sprake van huisvlijt

De geactualiseerde huisstijl van Rotterdam is zo compleet en zo flexibel dat er geen enkel excuus meer is om buiten de huisstijl te gaan. En waarom zou je ook? In deze tijd waarin het ongelofelijk lastig is om zeker te weten dat de identiteit van je (online) gesprekspartner is wat je denkt dat die is, is het belangrijk dat je aan die zekerheid bouwt. Burgers, ondernemers en andere stakeholders moeten ervan op aan kunnen dat het de gemeente is die spreekt en dat vertrouwen ontstaat alleen als je consequent bent in gedrag, communicatie én in de vormgeving waarmee je dat alles verbindt.

Het succes van een huisstijl is niet het ontwerp, maar een consequent gebruik ervan

Het succes van een huisstijl is niet het ontwerp, maar een consequent gebruik ervan. Dat is efficiënt, maar vooral heel erg effectief omdat elk initiatief en alle communicatie bijdraagt aan de zichtbaarheid en de herkenbaarheid van de organisatie en waar zij voor staat. En dat wekt vertrouwen!

De huisstijl is aangepast in een co-creatie tussen IN10, Letters from Sweden, huisstijladviseurs van de gemeente Rotterdam, met Henri Ritzen van Ritzen-Design-Consult als extern adviseur.