[column] Capaciteit winkelstraten in de meeste gevallen voldoende

Dinsdag 21 april 2020 was de persconferentie van Mark Rutte. Gehoopt was op meer mogelijkheden om weer te gaan ondernemen, bijvoorbeeld in de horeca. Helaas werd die mogelijkheid nog niet geboden. Een van de argumenten om de intelligente lockdown te verlengen voor de horeca is dat een versoepeling zou kunnen zorgen voor te veel drukte op straat, waardoor mensen te dicht bij elkaar zouden komen.

Een logisch argument, maar hoe reëel is dat gevaar? Als we weer met z’n allen gaan winkelen, is het dan onmogelijk om op straat anderhalve meter afstand te houden?

Met onze kennis van de drukte in winkelstraten hebben wij die vraag onderzocht en het goede nieuws is: De anderhalve meter samenleving gaat weinig problemen opleveren in de winkelstraten.

Hoe komen wij tot deze conclusie?
De eerste vraag die wij ons stelden was: hoeveel mensen passen in een winkelstraat als iedereen zich aan de anderhalve meter houdt? Het antwoord op die vraag vonden wij in deze publicatie van het bureau Goudappel Coffeng. Zij stellen in deze publicatie dat de capaciteit in een anderhalve meter samenleving terugloopt naar 15 tot 20% van de theoretisch maximale capaciteit. Wij gaan in dit blog echter de capaciteit in een anderhalve meter samenleving vergelijken met de capaciteit die in de praktijk benut werd (voor corona).

Het verkeersmodel van Goudappel Coffeng geeft aan dat per meter straatbreedte er maximaal 3.000 passanten per uur kunnen passeren. De Kalverstraat is ongeveer 8 meter breed, dus daar kunnen maximaal zo’n 24.000 passanten per uur doorheen. Dit aantal wordt hooguit een keer op Koningsdag bereikt, maar op normale dagen zeker niet.

Als iedereen anderhalve meter afstand houdt, loopt de maximale capaciteit hard terug en blijft 15 tot 20% van deze capaciteit over. Dat zijn 500 tot 550 passanten per meter straatbreedte per uur. Voor het vervolg gebruiken wij veiligheidshalve 500 passanten per uur, per meter straatbreedte. Om te identificeren op welke plekken wel problemen kunnen ontstaan hebben we voor de drukste straten van Nederland de breedte van de straat bepaald. Zo is bijvoorbeeld de Kalverstraat 8 meter breed, de Grote Markstraat in Den Haag 29 meter breed en de Lijnbaan in Rotterdam 15 meter breed.

Als de breedte bekend is van de Nederlandse winkelstraten, kan worden uitgerekend wat in de anderhalve meter samenleving de capaciteit per uur voor zo’n straat is. Voor de Kalverstraat als voorbeeld is dat dan 4.000 passanten per uur (8 meter breedte maal 500 passanten per meter breedte per uur).

Nu we de capaciteit weten is de volgende vraag:  waar en wanneer kan die capaciteit overschreden gaan worden en is het dus niet meer mogelijk anderhalve meter afstand van elkaar te houden? Om dat te bepalen hebben wij in onze tellingen van al deze straten het passantenaantal op het drukste uur opgezocht en die naast de maximale capaciteit gelegd.

Uit dat vergelijk zagen wij dat er problemen kunnen ontstaan:

* In 16 van de ruim 130 onderzochte winkelgebieden;
* In een heel beperkt deel van die winkelgebieden (het A1-segment);
* Tijdens een heel beperkt deel van de week, bijna altijd alleen op zaterdagmiddag.

De 10 grootste knelpunten in Nederland zijn dan:

Natuurlijk gaat dit allemaal om pre-corona tellingen. Wij verwachten niet dat bij het versoepelen van de lockdown maatregelen iedereen direct weer teruggaat naar normaal. Het zal nog wel even wat rustiger blijven in de winkelstraten en we gaan sowieso de iets rustigere zomerperiode in. Ook buitenlandse toeristen zullen nog niet in grote getalen naar ons land komen.

Het goede nieuws is dus dat de problemen beperkt en overzichtelijk zijn en daarmee dus ook uitstekend te controleren en te handhaven. Gemeentes, winkeliersverenigingen en centrummanagers zullen op de kritische plekken en kritische tijden goed moeten nadenken over hoe zij dit gaan controleren en handhaven. Met ideeën daarvoor en vragen daarover helpen wij natuurlijk graag.

Gertjan Slob
Locatus

(beeld: Porapak Apichodilok, Pexel)