[column] Door Nederlandse cultuur mislukt 70 procent transformaties

Leuk, Wobke’s optimisme op Prinsjesdag, maar het is niet voor niets dat de koopkracht tot dusver achterblijft. Het bedrijfsleven houdt de adem in want achter elke lantarenpaal kan een disrupter in bomvest klaarstaan voor een aanslag op je mooie merk of bedrijf. Ceo’s hebben hun transformatieplannen klaar, da’s het probleem niet, maar ze liggen ‘s nachts klaarwakker omdat ze hun duizenden medewerkers maar niet in een nieuw gedrag weten te krijgen.

Meer dan 70% van alle transformaties mislukt jammerlijk

McKinsey heeft uitgezocht dat meer dan 70% van alle transformaties jammerlijk mislukt. Niet zo gek, want de ceo kan wel willen veranderen, maar staat met een handjevol hulpsinterklazen tegenover een monsterlijke massa die daar juist een gloeiende hekel aan heeft. Daar komt in ons land nog een probleem bij: Dutch Disease. Oostenrijkse skileraren weten onmiddellijk wat hiermee wordt bedoeld. Duitse of Franse klasjes gaan de hele dag als een streep achter de juf of meester aan. Een Nederlandere skiklas stelt alles liever eerst ter discussie: vertrektijden, route, plas-koffie-lunchlocaties, en is binnen het kwartier griezelig gelijkmatig verspreid over het hele skigebied.

Het Nederlandse bedrijfsleven is net Monthy Python’s hardloopwedstrijd voor mensen zonder richtingsgevoel, waar de deelnemers na het startschot allemaal een eigen kant op sprinten. Meng deze anarchistische volksaard met de nieuwe generaties XYZ, en je hebt een dodelijke cocktail waar zelfs de Russen het Spaans benauwd van krijgen.

Het geheim van transformatie zit niet in leiderschap, maar in goed volgerschap

In de boardrooms zijn ze inmiddels de wanhoop nabij. Men kent alle boeken van Sun Tzu, Covey en Maxwell van buiten. Alle managementstijlen zijn uitgeprobeerd: management by objectives, by exception, by delegation, by fear en uiteindelijk by looking desperately out of the window. Om tot de conclusie te komen dat het geheim van de transformatiesmid niet alleen zit in leiderschap, maar vooral ook in goed volgerschap. Wie de meeste volgers heeft, wint. En alleen wie de sterkste volgers - de interne opinieleiders - in kaart weet te brengen, krijgt grip op zijn organisatie.

Wat een mooie brug is naar een preekje voor eigen parochie. Want drie keer raden wie er meer dan honderd jaar ervaring heeft in gedragsbeïnvloeding van de massa? Dat zijn niet de McKinsey’s, PWC’s of Accenture’s. Die pientere left-brainers hebben van psychologie net zoveel verstand als van koude kernfusie. Nee, voor het bespelen van het brein van de massa wende men zich toch echt beter tot de reclamebureaus. Want of we nu een grote trek van de gnoes naar de winkel op gang moeten brengen, of duizenden werknemers de nieuwe bedrijfsmissie moeten laten begrijpen en omarmen, dat maakt ons masters of persuasive communication niet zo gek veel uit. De consultancy’s mogen dan gevaarlijk diepe zakken hebben, een eeuw ambacht pakken ze ons niet af.

Dick van der Lecq
Etcetera, Effie-stuurgroep, 24Festival


Film Monthy Python’s hardloopwedstrijd voor mensen zonder richtingsgevoel: zie hieronder
Hierboven: het Ministry of Silly Walks (ook Monthy Python)