[column] Borremans' visie: Prijsverwarring

De minister wil namelijk – geheel passend in het huidige tijdsbeeld – dat de landbouwsector veel duurzamer gaat produceren. En dat kost – u raadt het al – natuurlijk wel een centje meer. Maar daarover moeten we niet moeilijk doen. ‘Dat is de prijs voor voedsel, dat meer in balans met de omgeving wordt geproduceerd’, aldus minister Schouten, die er nog aan toevoegde, dat ‘wij in de jaren 70 ongeveer 20% van ons inkomen kwijt waren aan voedsel en dat dat nu 10 tot 12% is’.

Duurder

Opmerkelijk was, dat in diezelfde maand Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom en woordvoerder bij het CBS, ons melddedat in mei 2019 voeding gemiddeld 3,8% duurder was dan een jaar geleden. ‘In de afgelopen tien jaar stegen de prijzen van voeding zelden zo hard’,  vertelt Van Mulligen ons in een filmpje, zoals dat op16 juni – één dag voor het interview met minister Schouten – op YouTube werd gepubliceerd. ‘Ook andere prijzen stegen, maar niet zo hard als die van voeding’, vervolgt hij verder. Al deze prijsstijgingen hoeven natuurlijk nog niet te betekenen, dat de bewering van Carola Schouten onjuist is. Als lage prijzen een aantal procent stijgen, kan het uiteindelijke prijsniveau nog steeds laag zijn.

Verwarring

Verwarring echter alom toen onze minister-president weer een dag eerder – op 15 juni – beweerde, dat ‘mensen met een normaal salaris’ de eindjes steeds moeilijker aan elkaar kunnen knopen. En dat is allemaal de schuld van het bedrijfsleven, beweerde de premier met droge ogen. Hierbij volledig voorbijgaand aan het feit, dat zijn opeenvolgende kabinetten de lasten voor de burger voortdurend hebben verhoogd. Zo is onder Rutte in ons ‘gave’ land het totaal aan belastingen, premies en heffingen van de overheid de afgelopen vijf jaar toegenomen van circa 36% van het BBP naar bijna 40%. Nederland behoort op dit moment tot de kopgroep van landen met de hoogste lastendruk ter wereld.

Prijspsychologie

De verhoging van het lage BTW-tarief van 6 naar 9% heeft vooral een effect op de prijzen in de supermarkt. Volgens een onderzoek van het ING Economisch Bureau uit december 2018 zal de totale stijging van de uitgaven in de Nederlandse supermarkten in 2019 naar verwachting 1,5 miljard euro bedragen. Daarvan is circa 1 miljard euro het gevolg van het verhoogde BTW-tarief. Goed, het ING-onderzoek geeft aan, dat in absolute zin de prijsstijging per supermarktbezoek beperkt is (de gemiddelde uitgaven per supermarktbezoek komen 55 cent hoger uit op basis van een gemiddeld kassabonbedrag van € 24,50), maar de psychologische impact op de consument is groot. Zeker omdat de stijging van de supermarktprijzen past in het totaal van alle prijsstijgingen en lastenverzwaringen van de afgelopen jaren. Hoezo koopkrachtstijging?

Excessief

Die psychologisch component speelt mijns inziens ook een grote rol bij het management van de supermarktketens in Nederland. Er is sprake van een excessieve focus op lage prijzen. Dirk en Jumbo roepen om het hardst, dat ze overall de goedkoopste zijn. De twee halen, één betalen-promoties vliegen je om de oren en zijn meer regel dan uitzondering. Goedkoopte als heilig middel om consumenten de supermarkt in te jagen. En dat in een land, waar dus volgens minister Schouten ‘het voedsel ongelooflijk goedkoop is geworden’. Maar het kan natuurlijk altijd nóg goedkoper. Zoals bijvoorbeeld in Spanje, waar het supermarktprijsniveau volgens recent CBS-onderzoek nog ónder dat van Nederland ligt. Laat ik nou nét in dat land met vakantie gaan. Adios!